Twee weken verder...

Selamat siang waktu Ambon samua!

Apa kabar di tanah asing? Beta dengar su mulae dingin ka? Ayooo.. Lebe bae beta tinggal disini jua hahaha

Ik kon eerder geen berichten meer droppen, want de internetverbinding in het ziekenhuis was er niet of heel slecht. Alles gaat over de telefoonlijn. Dag 1 was er geen telefoon. Dag 2 was de telefoon kapot. Dag 3 was er geen internetkabel etc. Maar ik heb steeds op m'n laptop wat verhaaltjes getypt, zodat ik - zodra ik even de kans zou krijgen -, het meteen online kon droppen. Alleen.. Na dag 4 heb ik het niet meer bijgehouden hihi! Veel te moe!

Als je dagelijks om 06.00u moet opstaan, om 07.00u naar het ziekenhuis vertrekt, de hele dag door in de hitte de patienten moet verzorgen, tussen alle afdelingen heen aan weer aan het lopen bent, er van alle kanten aan je getrokken word om hier en daar te vertalen en 's avonds meestal rond 18.00u pas terug bent in het resort, ben je bekaf! Ik had op het laatst geen energie meer om m'n laptop nog aan te zetten en snel een verhaaltje te typen. Maar goed.. De eerste paar dagen heb ik het wel bijgehouden..

Dag 1 [maandag 9 november]

Vanmorgen ging de wekker om al 05.45u! Gisteravond lag ik om 21.30u in bed, voor mijn doen vroeg, maar omdat mijn biologische klok nog steeds van slag was door de vliegreis en het tijdverschil, viel ik als een blok in slaap. Toen de wekker ging, was ik nog steeds moe, maar goed, de eerste dag was begonnen. Om 06.30u zaten Eva (arts-assistent), Charlotte (HBO-V in opleiding, loopt momenteel stage in het RSUD Dr. Haulussy, waar ik destijds ook stageliep) en ik aan het ontbijt. We slapen met z’n drieën op één kamer. Onze kamer ligt vlak aan het zwembad en het restaurant ligt om de hoek. Vanaf het zwembad heb je uitzicht op de baai van Baguala; een supermooi uitzicht. Zo ’s ochtends vroeg is het er heerlijk; lekker rustig, nog koel,de wind waait een lekker briesje en je kunt echt genieten van het uitzicht. Langzamerhand liepen we richting restaurant, waar inmiddels ook oom Ronald (anesthesiemedewerker) en Michiel (plastisch chirurg) waren gekomen om te ontbijten. Voor het ontbijt stond een buffet klaar met miehoen goreng, omelet, soort kipnuggets, witbrood (die je kan roosteren) met jam (of niet), pannekoeken en als drank was er thee, koffie en jus d’orange. Ik heb het op z’n Ambonees gedaan: pagi2 makan panas (dus mihoen met kipnuggets en omelet)! Ik had geen zin in dat witbrood of pannekoeken. De rest van het team was inmiddels ook aan tafel aangeschoven. Het team bestaat verder nog uit Aebele (plastisch chirurg), Nancy (kinderanesthesist), Suzanne (OK ass), Chantal (OK ass), tante Jos, Frits (technici) en Kitty (vrouw van Frits). Het is dus een vrij groot gezelschap, maar natuurlijk gezellig.

Om 07.00u kwam een gecharterd busje ons ophalen om ons naar het ziekenhuis in Tulehu te rijden. Dit is een rit van ongeveer 15-20 minuten (met een gemiddelde snelheid van 35 km/h). De weg ligt langs de baai, dus je hebt continu uitzicht op zee. Tulehu is een klein islamitisch dorpje. Toen we er binnenreden, was het vrij druk; overal kon je groenten, vis en fruit kopen als op de markt. Aangekomen bij het ziekenhuis liepen we naar de poli, waar we tussen 07.30u en 08.00u zouden beginnen. Maar – er is altijd een maar – de zuster die de sleutel van de poli Chirurgie heeft, was er nog niet! Vervolgens waren we om 08.30u pas begonnen, want om 08.00u moest ze eerst appel staan etc. Typisch Ambon; jam karet! Ondertussen hebben we toen maar een rondje op de OK gedaan, waar al wat dingen uitgezocht konden worden voor sterilisatie etc. en het controleren van de al dan niet werkende aanwezige apparatuur.
Gisterenmiddag had ik ook al een kijkje op de OK’s genomen, omdat er namelijk een nieuw complex gebouwd is met o.a. 2 nieuwe OK’s, een recovery (verkoever), een ICU (Intensive Care Unit) en een opslagruimte. Op de recovery hing een mooie grote airco, maar eronder stonden twee emmers, omdat deze lekt! Heel fijn. De ICU kan nog helemaal niet gebruikt worden, want er staan nog helemaal geen bedden, apparatuur.. helemaal niks! Alleen een balie en stopcontacten zijn gereed. Deze afdeling wordt dan ook dit keer alleen gebruikt als reserve afdeling, mocht er geen plaats meer zijn op de overige verpleegafdelingen. Maar dan worden er uiteraard eerst bedden geplaatst.

Enfin, vandaag was patiëntenscreen-dag en hebben we meer dan 40 patiënten gezien. Er zijn nu 35 patiënten gepland, waaronder ééntje onder voorbehoud, omdat hier eerst nog het één en ander in orde moet zijn. De operaties bestaan voornamelijk uit het sluiten van lipspleten (hazelip) en gehemelte-spleten. De meeste patiënten zijn dan ook jonge kinderen, maar we opereren geen kinderen onder de 1,5 jaar. Daarnaast zijn er een aantal patiënten die behandeld zullen worden aan brandwondcontracturen.
Morgen is de eerste OK-dag en staan er vijf patiënten gepland: één vrouw met brandwondcontracturen aan haar onderarmen, drie kindjes waarbij de lip gesloten wordt en één kindje die een sluiting van zowel de lip als het gehemelte krijgt. Ik ben heel benieuwd hoe het gaat verlopen, maar ik heb er alle vertrouwen in!

Omdat we vandaag vrij vroeg klaar waren, had ik vanmiddag kans om even naar Ambonstad te gaan. Van Suli (waar we in Baguala Bay Resort logeren) naar de stad is ongeveer een half uurtje rijden, mits er geen files zijn. Tante Paulien had gezegd dat ik moest bellen als ik ergens heen wilde, dan kwamen ze me halen. Dus ik had haar gebeld en binnen no-time stonden Melissa (dochter van tante Paulien) en haar chauffeur voor de deur om Charlotte en mij overal naar toe te brengen waar we heen wilden! Eva was een beetje ziek geworden, dus die ging niet mee. Ook de rest van het team wilde lekker even uitrusten in het resort. Dus Charlotte en ik zijn met Melissa en Ventje de stad in gegaan. Natuurlijk zijn we ook even Amplaz (Ambon Plaza) in gedoken ;) !

Om 19.00u waren we terug in Suli en konden we aanschuiven aan tafel, waar de rest van het team zich in de tussentijd verzameld had voor het avondeten. Vandaag bestond dit uit nasi putih (witte rijst), inktvis, ikan rica2 (gebakken vis met sambalsaus), sayur kankun (groenten), sayur sawi (groenten) en udang (garnalen). Lekkerrrrr! Erbij had ik een versgeperste Mango-juice.
Na het eten nog een beetje gekletst en om 21.00u hield ik het voor gezien.
Morgen weer een lange dag te gaan, dus lekker vroeg m’n nest in!

Dag 2 [dinsdag 10 november]

Vandaag was een grote dag voor ons allemaal: de eerste OK-dag! Iets later dan 07.00u vertrokken we met een busje naar het ziekenhuis.
Op zo’n eerste dag loop je altijd nog tegen dingen aan die niet in orde zijn of dingen die niet werken zoals verwacht was. Natuurlijk was alles gisteren wel gecontroleerd, maar toch zijn er altijd kleine dingen die je pas bemerkt als je werkelijk aan de slag gaat. Zo ook vandaag dus: kabels die tekort waren, waarvoor verlengsnoeren nodig waren (en dat is niet ‘even snel ergens een kabeltje vandaan halen’); apparatuur dat toch niet werkte zoals voorspeld; meegenomen materiaal dat toch een andere plug heeft en dus niet gebruikt kan worden; OK-tafels die niet ‘even gedraaid’ kunnen worden; een recovery die tevens als voorbereidingsruimte gebruikt wordt en zo nog meer dingen. Op zich weet je dat je met dit soort dingen te maken gaat krijgen, dus je kijkt er niet meer raar van op. Maar het houdt wel op natuurlijk, als je een gepland OK-programma hebt. Toch komt het hier altijd allemaal op z’n pootjes terecht.

Er stonden vijf patiënten voor vandaag gepland:
- drie kleine kinderen met een hazelip, waarbij dus de lip gesloten werd;
- één kind met zowel een hazelip als een open gehemelte, waarbij beiden gesloten werden;
- en vrouw met brandwonden aan beide handen en gedeeltelijk de onderarmen, waarbij de rechterhand behandeld werd.
Voor mij was het een hele uitdaging, omdat ik natuurlijk geen ervaring heb op het gebied van plastische chirurgie. Thuis heb ik in het ziekenhuis wel informatie opgevraagd en opgezocht, maar het is en blijft anders als je het werkelijk moet uitvoeren en toepassen. Daarnaast zijn de standaarden wel gelijk, maar heeft toch iedere arts zijn of haar eigen aanvullingen en werkwijze. Dus ik heb hier de artsen en arts-assistent ook om uitleg gevraagd en het werkt prima.

Logistiek hier is af en toe ver te zoeken, dat wist ik van te voren. Gisteren was ik ervan overtuigd dat de recovery de ruimte naast de OK’s zou zijn. Maar toen we vanmorgen aankwamen en ik de bedden en alle apparatuur wilde checken, werden hier de patiënten gebracht om voor te bereiden op de OK’s! Hmmm… toen moesten we even creatief zijn en improviseren! Uiteindelijk hebben we het zo kunnen regelen, dat die ruimte zowel als voorbereidingsruimte als als recovery functioneert. Post-OK blijven de patiënten gemiddeld maar zo’n 30-60 minuten op de recovery, dus voordat de volgende voorbereid dient te worden, is de geopereerde patiënt alweer terug op de gewone verpleegafdeling.
Dus, zoals altijd, kwam alles uiteindelijk vanzelf op z’n pootjes terecht!

Met de vijf patiënten die we hebben geholpen, gaat het allemaal goed! Nadat ze een beetje wakker zijn en stabiel zijn, worden ze van de recovery naar de gewone verpleegafdeling gebracht. Daar werken de verpleegkundigen die vorige keer met urologie ook hebben gewerkt, dus dat werkt prima; die zijn ‘ons systeem’ al een beetje gewend. Ze kennen onze manier van medicatievoorschriften en snappen hoe we hiermee werken. Dit keer maakten ze uit zichzelf een schema voor toediening op de nodige tijdstippen en sorteerden ze meteen de medicatie in kleine laden (voor iedere patiënt een eigen lade). Daarnaast ken ik nu de meeste verpleegkundigen, dus dat scheelt een hoop; je weet wat je aan ze hebt en hoe je ze moet instrueren. Het enige wat nu belangrijk is, is om ze instructies te geven betreft de nazorg betreft de voeding bij de patiënten die aan een hazelip en/of gehemelte geopereerd worden en de houding die ze moeten aanhouden bij het liggen. Verder is het ook belangrijk om de ouders van kinderen goed hierover te instrueren. Michiel heeft een protocol (naar het Indonesisch vertaald), die ik aan de verpleging heb gegeven en tevens een kopie in iedere status stop om voor de ouders mee naar huis te nemen.
Het voordeel van deze operaties is dat er geen wondzorg nodig is. De operatiewond van een hazelip wordt met steristrips gedicht (een soort pleisters die je niet mag afhalen, maar vanzelf loslaten na een aantal dagen); hier is dus geen wondzorg voor nodig. Na het dichten van een gehemelte kan een wond alleen nog nabloeden. Dan moet er met een (steriel) gaas stevig tegenaan gedrukt worden. En de brandwonden worden na behandeling afgedekt met een soort compres en daarna verbonden met een drukverband. Hier moet verder niets aan gedaan worden, behalve dat er wordt gelet op de houding die de patiënt aanneemt.
En dat er geen wondzorg nodig is door de verpleging, scheelt ook enorm! Ik kan me goed concentreren op de patiënten die op de recovery liggen en af en toe tussendoor even naar de afdeling lopen om te kijken hoe het met de behandelde patiënten gaat.

Door de drukte had ik de tijd niet in de gaten – heb ik eigenlijk nooit als ik hier ben, want die is hier toch niet belangrijk -, dus waren we bijna de lunch vergeten! Opeens werden we geroepen of we kwamen eten! We hebben hier dagelijks ‘makanan dos’, oftewel lunch uit een doosje. Een soort van Happy Meal lijkt het soms wel.. In het doosje zit meestal rijst met vis, vlees, groenten, sambal goreng, kroepoek en een banaantje. Als je de doos ziet denk je “Hmm, ook niet veel…”, maar het is vaak meer dan genoeg! En lekker natuurlijk!

Na de lunch – om 14.00u - was ons OK-prgramma klaar en gingen een aantal naar de poli, omdat daar nog meer patiënten zaten om gescreend te worden. Er waren nog zeven patiënten gescreend, waarvan er nog zes bijgepland zijn op ons programma. Morgen schijnen er nog vijf patiënten uit Nieuw-Guinea te komen, speciaal voor deze operaties! Als deze ook nog op het programma erbij komen, zitten we op bijna vijftig patiënten en dat is veel voor een eerste keer plastisch chirurgie!
Ik ben na de lunch ook even naar de poli gelopen, maar daar was genoeg volk, dus ben ik teruggelopen naar de verpleegafdeling om te kijken hoe het met de patiënten ging en om bij te kletsen met de verpleegkundigen. Gezellig natuurlijk, om ze weer te zien en te spreken! Enne, Alice en Jolanda, ze missen jullie! Ze hadden verwacht dat jullie ook zouden meekomen! Ik heb ze de groeten gedaan en jullie krijgen de hartelijke groeten terug! Ook vroegen ze of dr. John niet mee was, maar die doet – gelukkig voor deze patiënten – geen plastisch chirurgie; die houdt zich bij urologie ;) .
Oh, en Sophie, de pennen doen het goed! Ik heb helaas niet alles kunnen meenemen, omdat het bij elkaar bijna twee kg aan pennen was (!), maar een groot gedeelte heb ik bij me en vandaag heb ik de eerste paar uitgedeeld! Ze waren er heel blij mee en ik heb ze laten poseren met die pennen, dus de foto zie je wel als ik terug ben haha!

Rond vijf uur waren we allemaal klaar in het ziekenhuis en zijn we teruggebracht naar het resort. Chantal, Charlotte, Eva en ik hadden wel zin in een duik, dus we zijn lekker een uurtje het zwembad in gedoken! Tot het opeens begon te betrekken en donkerder begon te worden en de eerste druppels uit de lucht kwamen vallen. Toen zijn we lekker gaan douchen en tegen de tijd dat we klaar waren, was het alweer etenstijd! Halverwege het eten viel de stroom (en dus het licht) uit en werd de tafel gezellig verlicht met kaarsjes..

Om 21.00u begon ik een inzinking te krijgen en rond 21.30u ben ik teruggelopen naar de kamer. Ondertussen was het aan het onweren geweest en het regende nog steeds een tropische regenbui (lees: hard en oorverdovend), maar het blijft hier gewoon warm!
Het is nu 22.15u en de stroom is nog steeds uit, maar gelukkig heeft mijn laptop wat reserve ;) .. Nu is het wel genoeg geweest, ik ben kapot, morgenvroeg gaat die wekker weer om 06.00u, dus sampai disini e!

Selamatoooo!

Dag 3 [woensdag 11 november]
Het is alweer de derde werkdag en tweede OK-dag in Ambon! Zoals gewoonlijk, gaat de wekker vroeg! Vanochtend had ik een gebakken gekruide aardappeltjes met worst en groenten-ontbijt, met een omeletje. Ik ga nog steeds niet aan de pannekoeken of geroosterd witbrood hier… Het smaakte overigens wel goed en ’s ochtends warm eten went wel ;)
Vandaag stonden er zes patiënten op het programma:
- vier patiënten waarbij het gehemelte(palatum) gesloten werd;
- één patiënt waarbij de hazelip (schissis) gesloten werd;
- en één patiënt, een meisje van 14 jaar, die brandwonden in de hals had ten gevolge van hete olie die ooit over haar heen gevallen is. Als gevolg hiervan had ze bijna geen bewegingsvrijheid van haar nek.
Charlotte was moest vandaag haar visum in de kota laten verlengen en zoals bijna alles hier, doe je dat niet even snel. Je moet een brief halen op de ene plek, brengen naar de volgende plek, vervolgens een stempel halen op een andere plek, waarvoor je dan ook nog een andere brief moet halen en ga zo maar door. Uiteindelijk was ze pas rond 16.00u weer in het ziekenhuis terug.
Tante Jos was vertalen op de OK’s, dus ik was vandaag alleen op de recovery. Op zich geen probleem, want ik had eigenlijk steeds maar twee patiënten om op te letten. Maar pre-OK is natuurlijk wat anders dan post-OK en vooral als het om kleine kinderen gaat. Die gaan de boel bij elkaar schreeuwen, stampen, huilen etc! En dan moet je bijvoorbeeld een spalkje aanleggen, zodat het infuus blijft zitten, tegelijkertijd ervoor zorgen dat ze hun hoofd schuin houden en geen bloed doorslikken, niet aan hun wond en/of pleisters gaan zitten en hun mond schoonhouden van bloed… Dan kom je vaak even handen tekort! Maar gelukkig krijg ik veel hulp van de anesthesiemedewerkers en na iedere OK roep ik één ouder van een kind naar binnen. Dan ziet het kind een bekend gezicht en hoop ik dat ze minder hysterisch wakker worden. En daarnaast kunnen de ouders dan ook een beetje het kind in de gaten houden (ervoor zorgen dat ze hun hoofd schuin houden en hun mond schoonhouden). Wat minder is, is dat ik hierdoor weinig kans krijg om tussendoor op de gewone verpleegafdeling een kijkje te nemen om te kijken hoe het met de geopereerde patiënten gesteld is. Vanochtend zijn we wel begonnen op de afdeling met visitelopen en onze patiënten doen het op zich goed. Maar vanmiddag bleek bijvoorbeeld dat de zusters op de afdeling de infusen niet goed in de gaten hielden; één infuus liep niet en het kindje dronk ook nog niet goed. Dit zijn dingen die wel belangrijk zijn en waar ze op gewezen moeten worden.
Maar vanaf morgen komt dat goed, want dan is Charlotte er weer bij, dus hebben we wat meer speling en kunnen we elkaar aflossen. Want snel tussendoor iets drinken kan alleen als er natuurlijk geen patiënten op de recovery liggen. En dit is, als ik geluk heb, op het moment dat ze op de OK’s bezig zijn en de volgende patiënten nog niet aangekomen zijn op de recovery. Toch vind ik het wel lekker werken en het idee dat je de mensen hier een ander toekomstperspectief geeft – iets wat voor hun eigenlijk onbereikbaar leek -, geeft natuurlijk veel voldoening. Hier doe ik het voor. Daar heb ik hard werken in onvoorstelbare hitte (door kapotte airco’s) voor over!
De laatste patiënt was rond 16.00u op de recovery gekomen. Hier heb ik ‘m nog ongeveer een uurtje gehouden, totdat hij stabiel en weer een beetje bij was. Nadat hij terug was naar de gewone afdeling en de visite was gelopen, konden we eindelijk naar huis. Intussen was het alweer 18.00u toen we in Baguala kwamen. Na even van de zonsondergang genoten te hebben, heb ik lekker gedouched en konden we zo aanschuiven aan tafel. En ondertussen was onze kamer natuurlijk weer helemaal schoongemaakt, de bedden opgemaakt en konden we ’s avonds weer in een fris bed stappen. Na het eten begonnen de meesten om 20.00u al te gapen en rond 20.30u zijn we ook maar richting kamer gegaan.
Morgen staan er zeven patiënten op het programma, dus nachtrust kunnen we allemaal goed gebruiken! Het is nu 21.20u en ik hou het ook voor gezien!

Dag 4 [donderdag 12 november]

Ondanks dat ik gisteren weer vrij vroeg in m’n bedje lag, had ik vanmorgen veel moeite met opstaan… Om 05.45u ging mijn wekker, zodat ik nog een kwartiertje kon blijven liggen, maar om 06.10u lag ik nog steeds op bed! Uiteindelijk heb ik mezelf ertoe gezet om op te staan, maar alles ging op slakkentempo (Ambontempo haha).. Om 06.40u zat ik aan het ontbijt: nasi goreng met een gebakken ei!

Gisterenochtend zou ik eigenlijk het eten voor ’s avonds bestellen, maar ik was het vergeten, dus vandaag was mijn beurt. Iedere dag besteld iemand ’s ochtends, voor vertrek naar het ziekenhuis, het avondeten voor ’s avonds. Ik had gekozen voor het menu ‘makanan Ambon’: ketupat, ikan bakar colo2, kasbi rebus, pisang rebus, kohu2, sayur su lupa nama (hihi) en.. papeda met ikan en pinang kuning! Als toetje stond es kelapa muda op het menu! Maar goed, dat was voor ’s avonds, nu eerst naar het ziekenhuis, waar zeven patiënten op ons wachtten om door ons behandeld te worden:
- 3 patiëntjes die een hazelip gesloten kregen;
- 1 patiëntje die behandeld werd aan brandwonden aan beide handen;
- 3 patiënten die een sluiting van lip en/of gehemelte kregen.
Het waren allemaal jonge patiënten vandaag: de jongste was 1 jaar en de oudste 9 jaar.
Eén van de patiëntjes, een mannetje van 2 jaar, was gisteren en vanmorgen heel stoer over de gangen en de afdeling aan het rennen. Praten tegen iedereen, lachen, beetje pesten, heel koddig! Zelfs toen hij de voorbereidingsruimte in kwam, was er niks aan de hand. Hij wilde ook een OK-muts op en niets was teveel gevraagd!

Voordat kleine kinderen een infuus geprikt krijgen, krijgen ze een uur van te voren een zalfje op de plek voor infusie aangebracht dat de huid verdooft, zodat ze er niets van voelen. Op een gegeven moment was dit jongetje in slaap gevallen en had z’n moeder hem op bed gelegd. Ondertussen ging oom Ronald een naaldje prikken en hij sliep rustig door. Het naaldje zat goed, maar net op dat moment deed hij zijn ogen open. Toen hij zag dat oom Ronald in z’n hand aan het prikken was, schrok hij misschien en begon helemaal hysterisch te worden! Naaldje gesneuveld, helaaaaas.. Aan de andere hand mochten we uiteraard niet meer komen, dus dit mannetje werd op de OK-tafel later geprikt. Dan krijgen ze eerst sedatie (medicatie om te slapen) en kap-beademing, waarna meteen een infuus geprikt wordt. Dit ging verder goed.
Wat verder bij kinderen heel typisch is, is dat als ze onrustig onder narcose gaan, ze ook onrustig eruit komen. Op het moment dat ze wakker worden, zijn ze dan vaak huilerig en wild. Daarom roep ik nu meteen één van de ouders erbij zodra het kind na OK weer op de recovery komt. En dit werkt tot nu toe goed – op een enkeling na dan, die niemand rustig lijkt te krijgen!

Alle OK’s zijn tot nu toe goed en succesvol verlopen! Vandaag was Charlotte erbij, dus ik had meer tijd om tussendoor even naar de afdeling te lopen om te kijken hoe het met onze patiënten gaat en om te kijken of de verpleegkundigen de instructies goed opvolgen. Ik kijk dan stiekem om het hoekje, want als ik me meteen laat zien, dan doen ze natuurlijk allemaal alsof het helemaal perfect verloopt haha! Maar ondanks dat ze me niet zagen, zag ik dat het allemaal goed ging. Zowel de verpleging als de ouders volgden de instructies netjes op. En als ze vragen hadden, stelden ze die meteen of kwamen ze op OK vragen. Op de dag van OK mogen ze na OK alleen water drinken als ze goed wakker zijn en niet misselijk zijn of moeten overgeven. Na 1 dag mogen ze melk drinken en helder vloeibaar. Maar na 1 dag hebben de meeste kindjes erge honger en worden ze huilerig en vervelend.. Logisch natuurlijk, als je honger hebt! Maar voor de wond is het niet bevorderlijk om meteen te eten, dus we blijven streng. Als je met de kindjes praat en ze probeert uit te leggen waarom ze nog niet mogen eten, kijken ze je zo aan van: “Tsss.. je kunt me wat!” haha! Er was één jongetje dat een broodje in een zakje op z’n schoot had liggen en het aaide alsof het een knuffel was, omdat hij zo’n honger had! Polo roti! Kasiang.. Mja, het is voor z’n eigen bestwil.

Toen ik vanmorgen opstond, dacht ik: “Oh my God, zeven patiënten.. Gisteren waren we met zes patiënten al laat klaar, laat staan met zeven vandaag…” Ik dacht dat we het avondeten van 19.00u niet gingen halen, maar dat viel gelukkig heel erg mee! De laatste patiënt kwam om 14.30u op de recovery en om 15.30u waren alle patiënten over naar de gewone afdeling. Met de dokters doen we dan nog een rondje visite en dan zit de dienst er alweer op.
Voor vandaag hadden we afgesproken dat we na het werk met het busje zouden doorrijden naar Passo, zodat een aantal van ons daar konden pinnen. Tevens konden we dan even een kijkje nemen in die winkel (in Passo staat de pinautomaat in een winkel) en beltegoed opwaarderen. Dr. Michiel, dr. Aebele, dr. Nancy, Eva, Charlotte en ik hebben zeker een half uur bij het ziekenhuis gewacht voordat ons vervoer eindelijk kwam. Wel lekker in de zon gezeten, want die zien we ook niet veel als we overdag zo druk bezig zijn. En vandaag was het heeeeet! Echt panas mandidi bisa malele! ;)
Met het busje reden we na een korte stop bij het resort (dr. Aebele ging niet mee) naar Passo. Daar hebben we allemaal kunnen pinnen en wat kleine dingetjes gekocht. Buiten stond een soort kraampje waar ze pisang molen en tahu isi verkochten, dus daar heb ik meteen twee zakjes van meegenomen! 30 stuks voor Rp. 20.000 (je moet nagaan dat €1,00 ongeveer Rp. 14.000 is)! Da’s dus bijna voor niks.. En lekker dat het was!! Als ik niet zoveel zou zweten, zou ik zeker 5 kg aangekomen zijn volgens mij! ’s Ochtends, ’s middags en ’s avonds warm, maar tussendoor snoep je niks. En alles wat je eet is vers en snel verteerbaar. Daarnaast drink ik de hele dag door water en geen limonade, dus dat scheelt ook een hoop ;) Al zweet ik al dat water eruit, want veel plassen doe ik niet op een dag! Maar goed, da’s misschien een beetje teveel info haha!

Toen we terugkwamen in Baguala hebben we eerst een snelle douche gedaan, het water was ijskoud, doordat de stroom een groot deel van de dag uit was, volgens mij! Daarna liepen we richting het restaurant, waar de hele tafel al compleet opgedekt was.. Er was geen plek meer, zo vol stond die tafel met gerechten! Ik had voor 12 personen gevraagd, omdat we met z’n 12’en zijn, maar als ik voor 8 had besteld, was dat ook meer dan zat geweest! Toen iedereen aan tafel zat, heb ik een kort rondje gedaan met uitleg over wat allemaal op tafel stond en vooral hoe je het hoort te eten – lees: papeda. Ze keken me allemaal aan zo van ‘Tsjaa.. doe jij het maar even voor’… Eerst uitgelegd dat je de pinang kuning op je bord of in het kommetje moest doen en dan de papeda erin kwam. Ik heb die papeda ge-bale-d; thnks to tante Melie kan ik het nu zelf hahaha! ;) Iedereen heeft een beetje geproefd en onze anesthesist, Nancy, vond het lekker! Minta bale lae! Hahaha De rest moest ff wennen.. Die papeda was lekker! Ik heb vier keer gehad hihi! En toen zat ik eigenlijk al vol, maar ik kon die ketupat, kasbi, kohu2 en ikan bakar colo2 natuurlijk niet laten liggen! Dus toen ik van al het andere ook nog had gegeten, zat ik echt bomvol. En met mij de rest, want iedereen was op een gegeven moment stil en aan de gezichten te zien, verzadigd. Ze vonden het wel allemaal heel lekker, duhhhh, makanan Ambon tuh ;) ahaeee! “Kun je dit niet in de Indonesische restaurants in Nederland krijgen?” Uhm, nee! Dit is echt Ambonees, dit krijg je alleen bij Ambonezen thuis als je het in Nederland wilt eten! “En ik dacht dat ik zo goed Indisch kon koken met m’n Konimex.. Maar dit smaakt toch heel anders..” Hahahaha! Ik was blij dat het ze gesmaakt had :) ! Als afsluiter kregen we es kelapa muda.. Dje, ik heb aan je gedacht haha ;)

Na het eten hebben we nog gezellig nagekletst, maar na een uurtje hielden we het allemaal voor gezien. Hoe meer het einde van de week nadert, des te moeër we ’s avonds zijn.. Vooral na het eten krijgen de meesten een inzinking. Ook niet gek, als je de hele dag in de hitte werkt, want de airco valt de helft van de tijd uit door stroomuitval. Maar het maakt ons niet minder enthousiast! Het gaat juist steeds beter; ook de OK-assistenten beginnen nu woordjes en zinnetjes Ambonees te leren en dat klinkt soms heel grappig! Na de OK’s gingen ze de lokale OK-assistenten leren hoe ze op de juiste manier de instrumenten moeten aangeven aan de chirurg. Suzanne en Chantal in hun beste Engels en de lokale OK-assistenten met hun beste Engels: “And now you must push it in.” Jaja.. Lekker helder! Maar ze begrepen het wel haha! Tante Jos stond erbij om af en toe wat Ambonees erdoorheen te gooien, maar eigenlijk ging het prima in gebrekkig Engels. Met handen en voeten kom je er wel!

Dag 5 & 6

Zoals iedere dag, begint de dag vroeg. Toch kost het me met de dag steeds meer moeite om uit bed te komen. Iedere keer is het 'nog 5 minuten...', uiteindelijk is het haasje-repje om op tijd te zijn! Zover dat in Ambon mogelijk is. Want als wij op tijd zijn, is onze chauffeur meestal wat later en andersom. Mja, dit is Ambon, mensen, hier bestaat 'op tijd komen' niet. Alleen, dat kunnen de Belanda's niet aan, want die doen alles tijdgebonden. Dat maakt het ook zo vermoeiend. Laat gewoon alles gaan zoals het gaat; het komt vanzelf wel goed. Wat vandaag niet komt, komt morgen wel. Mja, Belanda mau kerja proyek bagini dalam waktu kecil, lalu harus pake waktu. Cuma masalahnya: achirnya samua rasa cape setenga mati!
Ach, ik ga lekker op z'n Ambonees door, ik laat hun zich wel druk maken om de tijd ;)
Zaterdag (dag 6) was de zesde werkdag deze week en dat was aan iedereen te merken en te zien! Muka manganto, seng omong banyak.. hahaha Tapi tetap lanjut kerja!

Dag 7 [zondag 15 november]

Onze eerste en enige vrije dag gedurende het 2 weken durende project. Ik had met Jopie geregeld dat we vandaag een beetje wilden relaxen: speedboot huren en overvaren naar Pulau Tiga (drie eilandjes aan de noordkust van Ambon, waarvan er twee onbewoond zijn) om daar een dagje te vertoeven.
Jopie had ervoor gezorgd dat we vanaf Latuhalat met de speed konden gaan en hij had eten geregeld om te lunchen op het eiland.
Om 07.00u ging onze wekker en om 08.00u vertrokken we met een gecharterd busje richting Latuhalat. Via de kota, waar we Jopie en Librek oppikten. Jopie stond klaar met een hele bagage eten; volgens mij was er genoeg om een heel dorp te voorzien! Voordat we doorreden naar Latuhalat, hebben we eerst nog flessen water ingeslagen - wel zo slim - en daarna reden we totaal volbeladen naar Santai Beach (Relax Strand) in Latuhalat. Hoewel ik deze rit al vaker gedaan heb, geniet ik toch iedere keer opnieuw ervan en besef ik hoe mooi dit land eigenlijk is. Ongeveer een uurtje later kwamen we op Santai Beach aan, waar onze speedboot al klaar stond. Even ter info: in Santai Beach is nu ook een duikschool geopend, dus als je een speedboot huurt (Rp. 2.500.000 per dag), kun je ook (professioneel) duiken en snorkelen. Alle materialen zijn aanwezig en het is goed materiaal (orang China yg punya). We hadden een mooie, grote en nette speedboot waar zo'n 20 man op konden! Achterop zaten twee motoren met totaal een vermogen van 200 Watt. De schipper vertelde ons dat hij 45-50 knopen vaart, dat is best snel!

Vanuit tanjung Nusaniwe voeren we langs de baai van Ambon, langs tanjung Allang, langs de noordkust van Ambon. Het is mooi om Ambon een keer vanaf het water te zien! Je ziet ook duidelijk verschillen, zodra je aan de noordkant van Ambon komt, waar voornamelijk moslimdorpjes liggen. Na ongeveer 45 minuten kwamen we bij het middelste van de drie eiland van Pulau Tiga aan, Pulau Hatala. Daar aangekomen was er niet de rust, zoals we die verwachtten.. Integendeel; het krioelde er van de mensen! Er lagen een aantal boten aan het strand en schijnbaar was een kolonie van het leger ook aanwezig op het eiland. Men wist te vertellen dat er 's middags ook nog politie zou komen, dus het zou nog drukker worden! En daar hadden we nou net geen zin in. Dus ik vroeg Jopie of we niet ergens anders heen konden varen. Na kort overleg zei onze schipper dat we zouden doorvaren; hij wist wel een plekje 'iets' verderop. Uiteindelijk kwamen we na een half uur aan op Pantai Sial, op Seram! Dit was ook een mooi strand en er was niemand. Seram is nog ongerepter dan Ambon en het bewoonde gedeelte van Sial lag ver van de kust. Dus we hadden het hele strand voor onszelf, heerlijk! Er lag een kleine perahu (bootje) waarmee we lekker over het water voeren.
De schipper en z'n hulp gingen voor ons vis vangen en ondertussen genoten wij van de rust en de natuur. Na een uur kwamen ze terug met vier grote vissen, die schoongemaakt werden en direct gebarbecqued werden (ikan bakar).. Jopie, Librek en ik hadden de rest van het meegenomen eten klaargelegd. Tunggu sampe ikang su matang la makang akang dengan colo2, sadaaaaaaap! Akang pung enak eeeee!
We hadden rijst, groenten, mihoen, colo2, sate en verse vis! Daarnaast hadden we ook kelapa muda (verse kokosnoten), manga en ananas meegenomen. Nou, omkomen van de honger konden we niet! Het was echt zoooo lekker..
Na het eten zijn we nog een paar uur gebleven en rond 15.30u zijn we teruggevaren naar Latuhalat.
Daar hebben we eerst een snelle stop gemaakt bij Pintu Kota, voordat we terugreden richting Baguala (Suli). De helft ging verder richting het ziekenhuis, waaronder ik, om onze patienten te zien die we gisteren geopereerd hebben en de patienten te zien die we morgen zouden opereren. Uiteindelijk waren we om 20.00u pas terug in het resort! Ik was gebroken, ik heb snel gedouched en ben zonder te eten naar bed gegaan!

Dag 8 t/m 11

De tweede week was aangebroken; nog vier dagen opereren. De patienten deden het goed, een aantal hadden we al kunnen ontslaan. De dokters verbaasden zich over het feit dat de kinderen in Ambon heel snel op zitten en opknappen. Deze artsen hebben een aantal keer dezelfde soort operaties in Sianta, Sumatra uitgevoerd, maar men was daar schijnbaar langzamer op de been dan hier. Tau toh, orang Ambon paleng kuat! Hahaeee
Onze jongste patientje was een jongetje van een jaar die een hazelip had. Onze oudste patient was een man van 32, met een hazelip en een open gehemelte, waarbij ook papa z'n hand kwam vasthouden, zowel voor als na OK! Wat kunnen mensen toch kleine kinderen worden... ;)
We hebben een aantal bijzondere gevallen geopereerd, zoals een jongetje van 5 met brandwondcontracturen aan beide handen. Je moet je voorstellen dat door z'n brandwonden z'n duimpjes helemaal anders vergroeid zijn en dat hij niet goed dingen kan vasthouden. Daarnaast hadden we een jongen van 9 die aan beide benen van boven tot onder verbrand was, waardoor hij niet meer kon lopen. Zijn huid was zo vergroeid, dat hij continu gebogen knieen had.

Dagelijks kwamen er weer mensen om zich te laten zien aan de artsen. Hetzij met hazelipjes, open gehemelten of brandwonden (en contracturen hierdoor). Mensen kwamen ook van overal, niet alleen van Ambon. Ook van Seram, Haruku, Saparua, Nusalaut, zelfs vanuit Papua hadden we 5 patienten en een patientje uit Ternate! Allemaal omdat er hier 'dokter Belanda' kwam opereren. Toch was merkbaar dat de promotie van dit project niet zo goed was; op de laatste dag kwamen er mensen van Ambon, omdat ze het de dag ervoor hadden gehoord.
Betreft plastisch chirurgie is er hier nog heel veel te doen. Wij hebben dit keer 68 patienten gezien, waarvan er 51 geopereerd zijn. Een groot aantal, gezien het de eerste keer is dat dit project hier wordt gedaan. Ik denk dat er volgend jaar veel meer patienten komen opdagen, zodra ze er vanaf weten. Tante Paulien heeft al laten weten dat ze het hoofd van de lokale gezondheidszorg heeft gezegd dat deze de aankondiging van dergelijke operaties moet verspreiden via de kerken en moskeeen. Want dat zijn hier de plekken waar je de meeste mensen en vooral de arme mensen het beste bereikt.

Het waren twee zware en vermoeiende weken, maar het doel is bereikt. Ik ben blij dat we veel mensen hebben kunnen helpen, meer dan we in eerste instantie hadden verwacht. De waardering naar het team toe bleek aan de cadeautjes die we meekregen toen we naar huis gingen: liters minyak Kayu Putih en tassen vol jajan2! Op de laatste dag hadden een hoop ouders en kinderen zich verzameld op de poli en sprak een van hen ons namens hun allen een dankwoord toe. Je werd er gewoon emotioneel van; toen voelde ik hoeveel het voor hun betekende dat we hun kinderen hebben geholpen, al is het maar aan iets kleins zoals een hazelip. Maar voor de toekomst van zo'n kind betekent het veel hier.

Dit was een heeeeeeeel lang verhaal, dus ik brij er nu een einde aan. Ik heb nog veel te vertellen, want ondertussen ben ik alweer in Kusu2 beland, maar dat komt een andere keer wel weer. Ik denk dat jullie een week nodig hebben om dit verhaal te lezen haha!

Ohja: ik weet niet waarom, maar ik kan niet terugsmsen, dus bukan yg beta sombong tapi hp nya ada terganggu! Maaf sebelumnya! En betreft FB: die doet het weer fatsoenlijk hahaha ;)

Salam manis dari katong pung tanah asal!